S zczególnie widoczne to jest na naszej najwyższej górze narciarskiej Kasprowym Wierchu w Tatrach. Dość powiedzieć, że chyba pierwszy raz się zdarzyło, że od początku tej zimy, że nie został uruchomiony wyciąg w Kotle Goryczkowym. Nie mógł być uruchomiony z powodu niewystarczających warunków śniegowych. W Kotle Goryczkowym oraz na Buli Goryczkowej jest to szczególnie istotne ponieważ rośnie tam bardzo dużo kosodrzewiny (pod ścisłą ochroną w TPN). Zakrycie jej odpowiednią ilością pokrywy śniegowej jest niezbędnym warunkiem do uruchomienia tras narciarskich w tej części Kasprowego Wierchu.

Trudne warunki śniegowe dla tej części Kasprowego Wierchu powtarzają się prawie co roku.

Nawet w latach siedemdziesiątych, czy częściowo osiemdziesiątych warunki do uruchomienia wyciągu krzesełkowego w Kotle Goryczkowym, możliwe były najczęściej dopiero w pierwszych dniach stycznia. Prawdopodobnie właśnie ten fakt zawsze przeważał, że praktycznie od tego czasu nie doszło tam do żadnej większej modernizacji, czy wręcz budowy nowego wyciągu krzesełkowego. Dlatego ciągle funkcjonuje tutaj wręcz archaiczny obiekt pamiętający czasy Gierka (lata siedemdziesiąte). Naturalne zmiany klimatu polegające, między innymi na dużej zmienności w wielkości opadu, jego nierytmiczności, czy wzroście temperatury powodują konieczność podjęcia zdecydowanych działań, co do możliwości dalszego korzystania z tego terenu przez narciarzy. Fakt, że trasa narciarska oficjalnie jest zamknięta nie oznacza dla tego terenu, że jest on prawidłowo chroniony przed degradacją. Jest on i tak prawdopodobnie intensywnie użytkowany, chociażby przez tych narciarzy którzy jednak za wszelką cenę decydują się zjechać do Kuźnic przez Kocioł i Bulę Goryczkową.

Degradacja tego terenu również jest możliwa w momencie kiedy władze TPNu zezwolą na uruchomienie wyciągu pomimo na przykład niewystarczającej pokrywy śniegowej. W pewnym sensie jest to też zrozumiałe działanie, aby umożliwić choć na krótki okres czasu funkcjonowanie kolei krzesełkowej w Kotle Goryczkowym.

W środowisku narciarskim już w latach osiemdziesiątych dyskutowało się nad możliwością rozbudowy bazy wyciągowej chociażby poprzez dostawienie wyciągu orczykowego w Kotle Goryczkowym. Wyciąg ten w naturalny sposób mógłby spowodować przeniesienie ruchu narciarzy z wyciągu krzesełkowego w miarę zaniku pokrywy narciarskiej. Docelowo mogłyby to być nawet dwa orczyki w kotle i jeden na Buli Goryczkowej. Pomimo, że było to w latach sześćdziesiątych próbowano zbudować wyciąg krzesełkowy z tzw. Polaka (miejsce w którym rozpoczyna się nartostrada do Kuźnic) do krawędzi Kotła Świńskiego. Ponoć rozpoczęto nawet wylewać podkłady pod podpory, ale nic później już nie powstało. Podobnie nie wytyczono żadnych nowych tras od czasu organizacji FISu na Kasprowym. Praktycznie istnieje jedynie trasa zjazdowa środkiem Kotła Goryczkowego do tzw. Szyjki, a następnie Bulą Goryczkową przecinką do wyciągu krzesełkowego, lub w kierunku wlotu na nartostradę. Jest jeszcze możliwość odbicia bezpośrednio na wysokości szyjki w kierunku nartostrady na Halę Kondratową (obecnie w remoncie).

W każdym razie żadnych nowych tras od tamtych czasów nie poprowadzono, między innymi z powodów ochronnych. Każda nowa trasa to konieczność wycinek drzew oraz doprowadzenie niezbędnych instalacji naśnieżających.

Przy projektowaniu instalacji naśnieżającej niezbędne są dość duże zbiorniki wody których lokalizacja związana jest z wydzieleniem dość znacznego terenu wolnego od wszelkiego zalesienia. W rejonie Kasprowego Wierchu w warunkach naturalnych raczej takich miejsc nie było. Stworzyła je jednak sama natura. Ostatnie niezwykle silne wiatry Halne spowodowały powalenie takiej ilości drzew, że praktycznie stworzyły niezwykłe możliwości do poprowadzenia, nie tylko nowych tras narciarskich, w tym przez Myślenickie Turnie, ale również zaplanowania właściwych miejsc dla zbiorników wodnych.

Zdjęcie zrobione z tarasu kolejki Myślenickie Turnie na dolną część trasy narciarskiej z Kasprowego.W górnej lewej części zdjęcia widać Bulę Goryczkową w prawej dolnej Polak skąd rozpoczyna się nartostrada do Kuźnic.

W Alpach pomimo znacznie większych wysokości i opadów śniegu instalacje naśnieżania prowadzi się do wysokości nawet 3200 metrów. Instalacje te wcale nie powodują wzrostu degradacji terenu. Stanowią natomiast przy obecnych zmianach klimatu jedyną alternatywę, aby tereny te mogły być wykorzystywane przez narciarzy.

W przypadku Kasprowego Wierchu i sąsiednich zlewni które tutaj występują prawidłowo zrealizowane prace retencyjne mogą w znacznym stopniu przyczynić się do poprawy w zaopatrzenia w wodę aglomeracji Zakopiańskiej. Przedstawiciele Gminy Zakopane problem deficytu wody zgłaszali już wielokrotnie przy wielu okazjach (w tym również naukowcom akademickim na UKSW). Deficytu wodnego nie da się rozwiązać bez pewnej ingerencji w środowisko naturalne obszaru rejonu Kasprowego Wierchu, Kotła Świńskiego, Suchego Żlebu, Dolin Suchej Kondrackiej, Kasprowej, czy Doliny Jaworzynki. Uruchomienie projektu naśnieżania tej części Kasprowego Wierchu, może w istotny sposób poprawić również coraz poważniejszy deficyt dostępu do wody dla Zakopanego.

Dolny odcinek Kolei Linowej na Kasprowy Wierch. Na zdjęciu tym widać ogrom zniszczeń po oddziaływaniach wiatrów halnych.

dr Jan Sandner

Kierownik Laboratorium Waloryzacji Środowiska i GIS. Wykładowca akademicki w CEiE na UKSW. Jego zainteresowania badawcze dotyczą, między innymi teorii systemów waloryzacji naturalnych zasobów środowiska. Jego laboratorium oferuje wirtualne projekty badawcze i edukacyjne.
Tworzy prototypy środowiska interakcji ze szczególnym uwzględnieniem problematyki ochrony środowiska.
Realizuje modele zarządzania zasobami środowiska przyrodniczego. Konsultuje realizacje projektów oddziaływania na środowisko oraz opiniuje strategie zrównoważonego rozwoju gmin.