OPINIE & OCENY

Zagrożone tereny NATURA 2000 w gminie Łomianki kolejną awarią oczyszczalni Czajka w Warszawie

Zrzut ścieków w wyniku kolejnej awarii oczyszczalni ścieków Czajka w Warszawie spowoduje trudną do przewidzenia degradację wielu obszarów powiązanych hydrogeologicznie z rzeką Wisła.

Gmina Łomianki ze swoim obszarem NATURA 2000 jest pierwszym najbardziej zagrożonym obszarem na drodze zrzucanych ścieków do Wisły. To unikalne środowisko przyrodnicze stanowi dla tego obszaru bezcenną wartość. Nie tylko ze względu na położenie w bliskiej odległości od aglomeracji warszawskiej, ale również dlatego, że tereny te posiadają starorzecza Wisły wykorzystywane do celów rekreacji przez mieszkańców, nie tylko samej gminy Łomianki.

---

AUTOR
dr Jan Sandner
Laboratorium Geologiczne, Hydrologiczne i GIS
UKSW w Warszawie

---

DATA
Warszawa 02-10-2020

---

SHARE

---

K olejna awaria oczyszczalni ścieków Czajka w Warszawie odbije się na degradacji wielu obszarów powiązanych hydrogeologiczne z Wisłą. Oczywiście głównym problemem, a zarazem zagrożeniem jest sam zrzut ścieków i ich przemieszczanie się do tzw. bazy erozyjnej rzeki czyli Bałtyku. Kolejna awaria oczyszczalni ścieków Czajka w Warszawie odbije się prawdopodobnie na degradacji wielu obszarów powiązanych hydrogeologiczne z Wisłą. Oczywiście głównym problemem, a zarazem zagrożeniem jest sam zrzut ścieków i ich przemieszczanie się do tzw. bazy erozyjnej rzeki, czyli Bałtyku.

Zanim jednak te ścieki przedostaną się do ujścia rzeki stanowią one ogromne zagrożenie również dla terenów powiązanych hydrologicznie z tym ciekiem na jego długości.

Takim terenem jest obszar Gminy Łomianki, w którym stężenie zanieczyszczeń będzie szczególnie wysokie zaraz poniżej ujścia ścieków z lewobrzeżnej Warszawy. Tereny te stanowią z punktu widzenia hydrogeologicznego tarasy zalewowe Wisły wykształcone w plejstocenie oraz holocenie. Zbudowane przeważnie z aluwiów rzecznych. Pomimo swojej klasyfikacji hydrogeologicznej są one coraz bardziej intensywnie eksploatowane gospodarczo. Eksploatacja ta wiąże się z wprowadzaniem na coraz większą skalę budownictwa oraz innej działalności gospodarczej. Na obszarze części Gminy Łomianki tarasy te występują na wysokości około 75-79 m.n.p.m. Stanowią one teren który jest powiązany hydrogeologiczne z rzeką Wisła. Na tym odcinku rzeki jest to tym bardziej widoczne w postaci typowych starorzeczy. Form geomorfologicznych pochodzących z procesu, kiedy to szerokie koryto meandrowe Wisły na odcinku o małym spadku aluwialnego dna przy równowadze niesionego, a zarazem odprowadzanego materiału skalnego uruchomiło proces erozji bocznej doprowadzając do ich rozerwania.

Powstanie starorzecza jest bezpośrednio związane z przerwaniem meandru.

Oderwanie się meandru w postaci starorzecza nie oznacza braku kontaktu z ciekiem głównym, z którego ono powstało. Kontakt ten jest zachowany poprzez wodonośne utwory skalne. Z sytuacją taką mamy do czynienia na terenie gminy Łomianki. Na obszarze tarasu zalewowego mamy przykłady pięknie wykształconych starorzeczy. Wykorzystywane są one w większym, lub mniejszym stopniu do celów rekreacyjnych. Ścieki zrzucane do Wisły z oczyszczalni Czajka mogą pośrednio zagrozić tym terenom. Nie tylko z punktu widzenia potencjalnego zalewu tych terenów przez rzekę przy wyższym jej stanie, ale w związku z kontaktem warstw dennych starorzeczy z zanieczyszczoną rzeką Wisła.

Fot. J.Sandner, Wały ochronne pochodzące z lat 1948-50 oddzielające rzekę Wisła o swoich naturalnych starorzeczy

Fot. J.Sandner, Starorzecze Wisły wykorzystywane jest do celów rekreacji przez lokalnych mieszkańców gminy Łomianki oraz wielu mieszkańców Warszawy